Co roku, 13 grudnia, w Szwecji (i nie tylko) obchodzi się Dzień św. Łucji, zwany tu Luciadagen, Lussedagen lub po prostu Lucia. Jest to jedno ze świąt, które bardzo mocno się ze Szwecją kojarzy i w tym roku mogliśmy je obchodzić na miejscu. Nie mogłam w związku z tym odmówić sobie przygotowania wideo z tego dnia. Zobaczysz je na końcu tego wpisu, ale najpierw zapraszam Cię na opis historii i obchodów Luciadagen w Szwecji.
Spis treści
Historia Luciadagen
Luciadagen obchodzone jest na pamiątkę św. Łucji z Syrakuz, której historia jest tak ciekawa, jak krwawa. Łucja złożyła w młodości śluby czystości, gdy jednak jej matka zaaranżowała małżeństwo z wybrnaym przez siebie młodzieńcem, Łucja odmówiła. Zdenerwowany kandydat doniósł władzom, że Łucja jest chrześcijanką.
Łucja została aresztowana i torturowana. Gdy odmówiła wyrzeczenia się swojej wiary, została zmuszona do prostytucji. Wydłubała sobie oczy, by się oszpecić i w rezultacie została skazana na śmierć przez ścięcie.
Legendy głoszą, że nastąpił cud i Łucja odzyskała swój wzrok. Ponad to, podobno początkowo chciano ją spalić na stosie, lecz płomienie się rozstąpiły. Rozeźleni oprawcy wbili jej w szyję miecz, co spowodowało jej śmierć dopiero gdy współwyznawca udzielił jej ostatniego namaszczenia.
Początek tradycji
Obchody dnia św. Łucji wywodzą się z Włoch, lecz do Szwecji przybyły z Niemiec. Według starego kalendarza, najdłuższa noc w roku wypadała właśnie 13 grudnia (zmieniło się to w 1753 r. po reformie kalendarza, gdy przesilenie zimowe zostało przesunięte na 21-22 grudnia). Dzień ten stał się świętem światła, choć początkowo skojarzenia z tą nocą były negatywne – można było w jej trakcie spotkać istoty nadprzyrodzone i przemawiające zwierzęta. Na północy Szwecji krążą legendy o Lucii – kobiecie z gór, która przewodzi pochodom nadprzyrodzonych bytów.
Wczesne obchody polegały głównie na obfitych ucztach, również mięsnych. W 1820 roku pojawia się w przekazach motyw ubranej na biało Lucii niosącej światło. W XIX obchody zaczynały już przybierać formę pochodów, początkowo składających się z trzech osób, później do świty dołączały druhny i tzw. gwiezdni chłopcy.
Szwedzki tekst ludowej melodii śpiewanej z okazji Luciadagen został napisany w XX wieku (lata 20″). Poniżej posłuchasz tradycyjnej melodii, która śpiewana jest podczas pochodów i koncertów organizowanych w tym dniu w wielu szwedzkich miastach.
Dzień św. Łucji – Obchody w Szwecji
Współczesne obchody to przede wszystkim pochody w wielu szwedzkich miastach oraz koncerty tradycyjnych pieśni. Lucia przychodzi wcześnie rano, ubrana w białe szaty, z wiankiem świec na głowie, w towarzystwie swoich druhen. Są to dzieci i młodzież, wybierane z wyprzedzeniem do każdego pochodu w organizowanych wyborach i plebiscytach (zależnie od wielkości miasta i rozmachu procesji).
Jeden z koncertów, zarejestorwany w Uppsali, w tym roku zamieściła Ambasada Szwecji w Polsce na swoim profilu na Facebooku.
Oprócz procesji, pochodów i koncertów, w tym dniu tradycją jest spożywanie szafranowych bułeczek o specyficznym kształcie – Lussekatter. Do tego popija się glögg, czyli szwedzką odmianę grzańca, podawaną tradycyjnie z migdałami i rodzynkami na dnie kubka.
Moje wrażenia
W tym roku (2021) mieliśmy okazję wziąć udział w głównym pochodzie Luciadagen w Malmö. Trasa wyruszyła spod zamku i kończyła się na Gustav Adolfs Torg. Lucia z druhnami jechały powozami zaprzężonymi w konie, zaś za nimi szły mniejsze dzieci ubrane w białe szaty, z pochodniami w rękach oraz mała orkiestra.
Mimo kiepskiej pogody (było raczej chłodno i padał deszcz), w wydarzeniu wzięło udział sporo osób. Ja osobiście poczułam ogromne wzruszenie, mogąc uczestniczyć w tak pięknej i ważnej tradycji już jako mieszkanka Szwecji.
Film z tego dnia możesz już oglądać na moim kanale na YouTube. Zobaczysz naszą drogę do Malmö, przygotowania do pochodu, początek trasy i koniec dnia.
Obejrzyj film z obchodów 2021
Źródła
- Eriksson J., Melén B., Sverige på svenska, wyd. Folkuniversitetes Förlag, 2020.
- Nordiskamuseet.se
- Swedish Cultural Society
Wybierasz się do Szwecji? Sprawdź poradnik podróżowania promem na trasie Polska-Szwecja, który napisałam.
